SERVİKS KANSERİ
Serviks, rahmin vajinaya bağlanan boyun şeklinde iki kısmıdır. Serviks kanseri, serviksi örten hücrelerden gelişir. Kanser vücut hücrelerinin önlenemeyen kontrolsüz büyümesi ile başlar.
Servks iki kısımdan oluşur:
• Endoserviks, glanduvar hücrelerle kaplıdır.
• Ektoserviks, squamoz hücrelerle kaplıdır.
Serviks kanserlerinin%70-75’ i squamoz hücreli karsinom, %20-21’ i adenokarsinom ve %3-5’ i adenoskuamoz karsinomdur.
Seviks kanseri kadınlarda dünyada üçüncü, ülkemizde dokuzuncu sıklıkta görülmektedir. Nedeni tamamen aydınlatılmıştır. HPV (Human papilloma virüs) ana etyolojik faktördür.Cinsel aktivite esnasında deri temasıyla bulaşır.
– Tüm serviks kanserlerinin %99,7’ sinde HPV DNA bulunmuştur.
– 150 den fazla tipi vardır. 30-40 arası anogenital epiteli enfekte edebilir.
-Kanserlerde en sık karşılaşılan Tip 16 dır. Sonra 18 ve 45 numaralı tipleri sıklıkla görülmektedir.
-Tüm kadınların ömür boyu HPV ile enfekte olma şansı %50-80 oranındadır. Bunların %90’ı ikiyıl içinde vücuttan temizlenmektedir.
RAHİM AĞZI KANSERİ İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ:
• Human Papilloma Virus (HPV) enfeksiyonu
• Cinsel yolla bulaşan başka enfeksiyonların da olması
• Erken yaşta (16 yaştan önce) ilk cinsel ilişki
• Birden fazla cinsel partner varlığı
• Tütün kullanımı
• Beslenme alışkanlığı (Meyve ve sebzeyi az tüketmek rahim ağzı kanseri riskini artırmaktadır)
• Yüksek doğurganlık sayısı
• Düşük sosyoekonomik düzey
• Özellikle5 yıldan daha uzun süreli doğum kontrol hapı kullanımı.
• Bağışıklık sisteminin baskılanması.
RAHİMAĞZI KANSERİNDE AŞAĞIDAKİ BELİRTİLER GÖZLENEBİLİR:
• Menstrüasyon (adet) dönemleri arasında düzensiz kan lekesi veya hafif kanama
• Menepoz sonrası lekelenme veya kanama
• Cinsel ilişki sonra kanama
• Cinselilişki sırasında ağrı
• Sırt, bacak veya kadın cinsel organlarının olduğu bölgede ağrı
• Yorgunluk, kilo kaybı iştahsızlık
• Artan vajinal akıntı, bazen pis kokulu
• Tek ya da iki bacakta şişkinlik
• İdrar yaparken ağrı
Serviks kanseri önlenebilen bir hastalıktır. Öncüllerini (prekanseröz lezyonlar) erken tanımak ve kansere dönüşmeden tedavi etmek mümkündür. Servikal intraepitelyal lezyon (CIN) denen bu öncüller ve serviks kanseri tarama ve teşhis testleri ile tanınmaktadır.
Bu testler:
• HPV testi
• Pap smear
• Kolposkopi
• Biyopsi
• Diagnostik konizasyondur.
HPV ve Pap smear testleri son derece basit ve ağrısız testlerdir. Pap smear testi serviksden dökülen hücrelerin incelenmesi esasına dayanır. HPV testi ise hücrelerde virüs varlığını tespit eder.
Ulusal kanser tarama standartlarına göre 30-65 yaşındaki her kadın 5 yılda bir HPV ve Pap smear testi ile taranmaktadır. 21- 30 yaş için 3 yılda bir Pap smear testi ile tarama yapılmaktadır.
TEDAVİ
Kanser öncülü lezyonlar Kriyoterapi, karbon dioxide lazer, LEEP ve konizasyon gibi yöntemlerle kolaylıkla tedavi edilebilirler. Kanser gelişmişse Cerrahi radyasyon tedavisi, kemoterapi, immünoterapi gibi yöntemler kullanılmaktadır.
SERVİKS KANSERİNDEN KORUNMA:
• Günümüzde HPV ‘nin en çok kanser yapan tiplerine karşı geliştirilen ve koruyuculuğu yüksek olan aşılar mevcuttur. Dünya Sağlık Örgütü, rahim ağzı kanserine karşı 9- 12 yaşlarındaki kız çocuklara aşı yapılmasını önermektedir.
• 30 yaşından itibaren tarama testlerini düzenli bir şekilde yaptırmak.
• Güvenli cinsel ilişki konusunda eğitim
• Cinsel aktivite sırasında prezarvatif (kondom) kullanmak
• Erkeklerin sünnet olması
• Sigara kullanmamak
• Sebze ve meyvelerden zengin sağlıklı beslenmek.
GÖNÜMÜZDE BELLİ HPJ TİPLERİNE KARŞI GELİŞTİRİLMİŞ AŞILAR MEVCUTTUR.
✓ Cervarix ( 16,18),
✓ Gardasil ( 6, 11, 16, 18),
✓ Gardasil 9 ( 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58),
✓ Aşılarda en güçlü imin yanıt 9-12 yaşlarda oluşmaktadır,
✓ 13-26 yaşlarda aşı önerilmektedir,
✓ 14 yaş ve altı için 0ve 6. Ayda iki doz, büyükler için 0,1,6. Ayda 3 doz yapılmalıdır,
✓ Aşılar deltoid kasa İM olarak uygalanmaktadır.
RAHİM AĞZI KANSERİ NEDEN ÖNEMLİ;
✓ Rahim ağzı kanseri önlenebilen bir hastalıktır,
✓ Rahim ağzı kanseri erken teşhis edildiğinde % 100 tedavi edilebilir,
✓ Rahim ağzı kanserinden ölüm tamamen engellenebilir,
✓ Düzenli rahim ağzı kanseri taramasından geçen bir kadının, rahim ağzı kanserinden ölmeyeceği söylenebilir.
